De Vier Hamvragen: je kompas voor een ware Individuele Revolutie

Voel jij je soms ook verloren in het ‘ratraceleven’ van de maatschappij? Overspoeld door chronische stress, vermoeidheid, zinverlies en zelfs (existentiële) vereenzaming? Laat het verontrustende gevoel ‘de weg en het perspectief kwijt te zijn’ je nog moeilijk los?

In mijn boek Circa 40 cm omschrijf ik het als symptomen van ‘de teloorgang van de held’ – een toenemende staat van vervreemding van je ware Zelf, je diepere natuur, jouw unieke en onze gedeelde missie. Een toestand waarin we schijnbaar lijdzaam moeten toezien hoe ons leven en gedrag wordt gedomineerd door ingebakken en veelal beknottende automatismen en herhalingen.

De geautomatiseerde piloot in onszelf, in de ban van aangeleerde en beperkende kennis, vastgeroeste gewoontes en reacties. Een ‘vlucht’ die kan leiden tot verdwaling, (on)bewuste zelf-sabotage en het honkvast zitten in ziekmakende patronen, zowel professioneel als privé. Een vooral precaire situatie die de Westerse ‘welvaart’samenleving en ‘hoofd’-cultuur steeds meer typeert en dieper in een collectieve burn-out duwt.

Wil de automatische piloot het stuur uit handen geven?

De boeiendste, maar ook langste en lastigste reis is deze van hoofd naar hart.

Maar het goede nieuws is: mijn boek, de reis die het beschrijft, biedt een andere weg aan: van een eerder geautomatiseerd naar een meer geïnspireerd leven. Een geleid pad uit de jungle der mis-Leiding. Geen evident pad, een eenzaam ook en hoegenaamd niet voor watjes. Maar wel een-saam-en-liefdesversterkend: een individuele authentieke revolutie op heldenvoeten. Het is een oproep om je Zelf – de enige ware Leider – radicaal in de spiegel aan te kijken en te erkennen, niet meer angstig of ongeïnteresseerd weg te kijken, of aan vingerwijzing te doen. Het is een uitnodiging de deur galant doch resoluut naar binnen te openen, je schaduwen niet langer te schuwen, en zo grondiger met alle binnenkamers aan de slag te gaan, je open te stellen voor dat immer ‘kloppende’ hart van je.

Deze reis van de held-in-jou gaat over zelfbewustwording en de bewustere Wording van je Zelf, ver voorbij de compromissen en vermoeiende maskers, onderweg naar veel meer hart, en dus veel meer vreugde, liefde, vrijheid en geluk. Dit geschiedt alleen door het onder ogen zien van je ‘geketende’ én ‘getekende’ staat, hetgeen inspanning, onderzoek, kritische zin en moed vraagt om naar binnen te gaan. Om je te ondersteunen in dit proces, stel ik in mijn boek massa’s vragen, die diverse schaduwgebieden en donkere kamers bestrijken in je herinneringsveld. Centraal staan de volgende vier vragen, bedoeld om je uit te dagen voor het bottom-up durven doorbreken van zelfverzwakkende herhalingspatronen.

De 4 hamvragen

Deze vragen zijn een uitnodiging om de confrontatie aan te gaan, om diepere voeling te krijgen, om het ‘ongeheelde’ aan te kijken, de lijnen van geweld, sabotage en verzet binnen en buiten jezelf te bestuderen. Alsook om de impact van de contexten in je leven bloot te leggen en – niet in het minst – de schatkist van je diepste verlangens en talenten te ontwaren. Je hoeft deze vragen niet alleen te onderzoeken; je kunt ze uitwerken met een vertrouwenspersoon, mentor, therapeut zoals mezelf. In het boek vind je ze op pag. 247. Een goede opstart hierbij is het opmaken van een tijdlijn van geboorte tot nu. Dit kan zelfs de basis vormen van het verder uitdiepen en uitwerken van je levensverhaal, schriftelijk of via collage. Laten we deze vragen eens nader bekijken:

1. Hoe traumatisch, ingrijpend was jouw achtergrond? En hoe zwaar weegt het (nog steeds) door op je lijf, relaties, werk, leven en zingeving?

Grosso modo zijn er 3 soorten gebeurtenissen in ons leven: de normale, de ingrijpende en de traumatische. Over de normale kunnen we kort zijn: deze gaan over de alledaagse voorspelbare gang van zaken, geen echte hoogtes of laagtes. De ingrijpende events, deze kunnen positief – de zgn. ‘hoogtes’ – zijn (bijv. geboorte, huwelijk, promotie) of negatief – de zgn. ‘laagtes’ – van aard zijn (bijv. verlies dierbare, accident, ontslag), en deze halen ons steeds uit onze comfort- of geautomatiseerde zone. De traumatische events, deze zijn het zwaarst en in se altijd bedreigend geaard. Ze kunnen collectief (bijv. oorlog, epidemie) en individueel (bijv. agressie, misbruik van macht) voorkomen in diverse vormen en tijdspannes. Deze eerste hamvraag nodigt je uit om de geschiedenis van je huidige staat te verkennen. Je bent – net als een boom – een vormelijk geworden verhaal van lijnen en vertakkingen, geworteld, geschreven en getekend door gebeurtenissen en invloeden van buitenaf. De zachte en scherpe pennen, messen en tongen van weleer die voedende maar evenzeer (en vaak vergeten) sporen van (on)zichtbaar geweld op je groeiende boom nalieten. Sporen die je mogelijks hebben geketend én getekend onderweg. Deze (innerlijke) ‘getekende’ staat is veelal een vertrouwde rugzak, een verborgen bodem van pijn en treurnis, geworteld in familiale en historische pijn. Wil ook jij meer uit de dramatiek van je geautomatiseerde leven dan is dieper onderzoek over de ingekerfde lijnen van weleer aangewezen. Het in kaart brengen en ontknopen van je levenslijn helpt je om de diverse angels uit je levensproces te halen.

2. Hoe heb jij jezelf hier doorheen geworsteld? Welk overlevingsgedrag of andere coping heb je ontwikkeld?

Bijkomend: In welke mate is het zelf-saboterend of destructief (geweest)? Van welke gedragskettingen en -reacties heb jij of anderen (door jou) nog steeds last?

Als reactie op de bepalende en verstorende events in je leven heb je bepaalde strategieën ontwikkeld om je telkens in de gegeven situatie ‘staande’ te houden, ze te overleven. Dat deed je door vooral reflexmatig te handelen zoals via vechten, vluchten, bevriezen, vleien of verdringen, de zgn. ‘overlevingsreacties’. Deze reacties kunnen zichtbaar en onzichtbaar (geweest) zijn, kort en langdurend, productief en destructief, gezond en ongezond. Ze zijn in elk geval in de regel te bestempelen als normale reacties op abnormale gebeurtenissen. Anderzijds kunnen deze ‘logische’ reacties gaandeweg wel ‘een eigen leven’ gaan leiden. Zo gaat het overlevingsgedrag dan onbewust over in een vorm van post-traumatische zelf-sabotage en wordt het een tweede natuur om ’te vechten, vluchten, vleien, verstarren en verdringen’. Niet dat dit disproportionele gevolgen hoeft te hebben maar het kan wel aan de basis liggen van neurosen, psychosen, andere dissociaties, ziektes, verslavingen en geweldpleging. Het onder ogen zien van destructieve gewoontes is absoluut nodig om je er te kunnen van verlossen. Afleren is altijd mogelijk mits bewustzijn ervan, wilskracht, een plan, hulp, doorzetting en de juiste omgeving(en). Heb jij je ondanks ‘je moeilijke verleden’ toch zelfbewust en creatief ontplooid dan hoor je bij de weinigen die aan PTG (Post-Traumatische Groei) hebben gewerkt en van crisissen doorbraken hebben gemaakt.

3. Hoe genezingbevorderend ervaar jij je (huidige) contexten of bubbels in je leven?

Bijkomend: Zijn ze veilig, nodigen ze uit om te aarden, te groeien? Zit er voldoende vriendschap en begrip in? Rijmen ze met wie je bent of staan ze nog veraf van wie je echt wilt worden en zijn?

Zoals elke geschiedenis dient begrepen te worden binnen het desbetreffende tijdsklimaat, zo geldt dat ook voor elke ontwikkeling – positief of negatief. Je wordt nooit geboren als een onbeschreven blad. Persoonlijke aanleg en karakter zitten ingebakken in de mens, doch omgeving en context spelen altijd een doorslaggevende (helpende, verwerpende) rol, ook bij genezings- en wordingsprocessen. Zaadjes zitten boordevol potentie maar ze behoeven de juiste bodem, licht water en zorg om te kunnen groeien. Kameleons veranderen van kleur afhankelijk van hun omgeving, net als veel mensen die in angst leven zichzelf te zijn kiezen voor voortdurende aanpassing. Elke brandende kaars zal finaal uitdoven in een zuurstofarme ruimte. En een vogel met een gebroken vleugel geneest niet in de lucht maar veeleer in een warm nest. Stilstaan bij de onuitwisbare rol van de context in je leven helpt je bij het te veelvuldig ‘personaliseren’, want dat is een denkfout. Je bent namelijk niet altijd overal en voor alles persoonlijk verantwoordelijk. Wees best kritisch voor elke omgeving waarin je was, bent en komt. Hoe veilig, warm, bevorderlijk, voedend of kil, verwerpend en gevaarlijk was en is het daar? Als jij wil groeien richting vrijheid, geluk en liefde dan moet jij je contexten beter gaan selecteren. Maakt of kraakt het milieu jou? Brengen de mensen mensen erin jou dichterbij of verder af van je doelen, je authentieke zelf? Genezing bevorderende contexten bieden rust, veiligheid, vertrouwen en perspectief. Ze helpen je in spontane, daadkrachtige zelfexpressie.

4. Hoe bereid ben je om de confrontatie met je authentieke Zelf aan te gaan?

Bijkomend: Welke ‘ja maars’, ‘zorgen’, ‘angsten’, ‘excuses’, ‘storingen’ duiken steeds weer op? Hoe graag wil jij werkelijk naar het goud-in-jezelf op zoek?

Jezelf authentiek realiseren is het ultieme doel. Het zaad van een eik wil geen appelboom worden. Elke ster wil vooral het eigen licht uitstralen. Maar de rups moet finaal durven ontpoppen tot de magistrale vlinder dat het in zich draagt. Er is – helaas – heel wat nodig om mensen werkelijk wakker te schudden, ze bewust te maken van hun unieke talentenpakket en rijkdom aan mogelijkheden, hun eindigheid en vergankelijkheid, hun recht op een volwaardig en vooral bruisend leven. Aangeleerd en gekoesterd zelfmedelijden kan een immense valkuil zijn. Ook jij bent geen slachtoffer maar een held-in-wording. Onderzoek het idee, besef het en wacht niet op de zoveelste crisis of zelfs je sterfbed, zoals het boek ‘de vijf dingen waar stervenden spijt over hebben’ van Bronnie Ware zo kernachtig beschrijft. Deze hamvraag peilt naar de diepte van je wil en bereidheid om obstakels te trotseren. Het gaat om het overstijgen van beperkende ideeën over jezelf en het activeren van het “liefdesvuur” waarvan je intrinsiek bent voorzien. Het gaat over radicaal kiezen voor jouw hart, jouw heilige graal, de zoektocht naar het ‘goud-in-jou’, jouw authentieke vingerafdruk, jouw unieke kleur, stem, stem-pel en be-stem-ming. Natuurlijk is het pad van jouw individuele revolutie bezaaid met weerstand, ongeloof, angst, en de vele ‘ja maars’. Angst is slechts afwezigheid van kennis en vertrouwen in je verborgen kracht(en) en veelal overgenomen en aangepraat via angstigen. Lees de Wees-niet-bang-vragen en herstart vandaag nog vol liefdesvuur, daar waar je bent. Handel vanuit en wandel in het goud dat je bent, wees zelf de eerste om je te zegenen, en vertrouw.

Deze vier hamvragen zijn geen snelle oplossingen; ze zijn zaadjes die dieper(e) inplanting, tijd, zorg en blijvend engagement behoeven. De antwoorden kunnen rijpen tot voedzame en hopelijk dankbare vruchten of planten. Door deze vragen te omarmen, begin je aan jouw proces van fundamentele zelfversterking en neem je het stuur van de ‘automatische piloot’ over. Je leert de held-in-jou te ontketenen van de macht van externe events en autoriteiten en van wat en wie je niet langer dient.

Liefs,
Steve.

ps: Wil je mij als mentor, graag! Stuur me een mailtje, Wil je meer over mijn boek ontdekken, check. Wil je een gesigneerd exemplaar bemachtigen, klik klik. Feel free, be free.

Extra noot: voor interviews, lezingen, podcasts neem contact op via dit formulier.